Op 18 mei 1980 barstte na een aardbeving met een kracht van 5,1 op de schaal van Richter Mt. St. Helens uit. De maanden ervoor was de berg al voortdurend aan het rommelen: bijna non-stop waren er kleine aardbevingen die werden gevolgd door kleine waterdampexplosies aan de top van de vulkaan, welke een rokende krater veroorzaakten. Ook begon zich vanaf eind maart op de noordhelling een uitstulping te vormen, die in een snel tempo groeide. Begin mei was deze uitstulping 100 meter hoog bij een doorsnede van bijna twee kilometer.
Rondom de berg was het gebied van veiligheidszones gecre�erd. Binnen zone 1, de gevaarlijkste zone, bevonden zich die dag alleen de jonge geoloog David Johnston die op een afstand van vijf mijl van de berg een waarnemingspost had en de 83-jarige Harry Truman, niet de voormalige president maar een koppige oud-smokkelaar die bij het vlakbij de berg gelegen Spirit Lake een lodge bezat en weigerde te vertrekken, wat hem interviews met de New York Times, National Geographic en de Today Show opleverde: "I'm coming down feet first or not at all".
In zone 2, die als niet levensgevaarlijk werd beschouwd maar waar mensen wel last zouden kunnen hebben van een eventuele uitbarsting waren enkele houthakkers aan het werk. Ook bevonden zich hier enige tientallen toeristen.
Op zondag 18 mei 1980 om 8.32 uur in de morgen barste de berg uit. 'Vancouver! Vancouver! This is it!" aldus de laatste woorden per radio van David Johnston. De aardbeving doet de grote uitstulping aan de noorzijde omlaag vallen en de top van de berg wordt weggeblazen. In tegenstelling tot wat was verwacht, was de explosie zijwaarts gericht. Er ontstond een enorme modderstroom die alles in de buurt wegvaagde en in de wijde omgeving overstromingen, kapotte bruggen en vernielingen veroorzaakte.
"Shaken by an earthquake measuring 5.1 on the Richter scale, the north face of this tall symmetrical mountain collapsed in a massive rock debris avalanche. Nearly 230 square miles of forest was blown down or buried beneath volcanic deposits. At the same time a mushroom-shaped column of ash rose thousands of feet skyward and drifted downwind, turning day into night as dark, gray ash fell over eastern Washington and beyond. The eruption lasted 9 hours, but Mount St. Helens and the surrounding landscape were dramatically changed within moments" . ( http://www.fs.fed.us/gpnf/mshnvm/ )
De asregens zorgden ervoor dat het tot in Washington donker werd. In totaal stierven die dag 57 mensen, waaronder veel mensen in de "veilige" zone 2. De meesten stikken in de as. Tot de doden behoorden David Johnston en Harry Truman; Truman en zijn lodge werden bedolven onder honderden meters puin.
Vandaag de dag zijn de gevolgen van deze ramp nog overal in de omgeving te zien. Je moet wel geluk hebben met het weer want de berg schijn vaak in de mist te liggen waardoor hij niet te zien is. Als we opstaan is het bewolkt. We maken ons dan ook enige zorgen of we de berg wel kunnen zien, maar de eigenaresse van het motel kijkt even op internet op de webcam van de berg en laat ons zien dat de vijftig mijl verderop gelegen berg daar in de stralende zon ligt. Het zal ook warm worden voorspelt ze: "in the 3 digits".
We ontbijten in het Rose Tree restaurant tegenover ons motel want we zien daar al aardig wat mensen naar binnen gaan. Dat moet een goed teken zijn. We ontbijten uitgebreid, ze hebben er inderdaad een lekker ontbijt, en kunnen er dan tot aan het avondeten weer tegen.
We checken uit en rijden via de SR 504 naar Mt St Helens. Na de uitbarsting lag deze weg, die toen aan de voet van de heuvels lag, helemaal onder het puin en heeft men hem opnieuw moeten aanleggen. Deze keer heeft men hem bovenop de heuvels aangelegd zodat men hem na een eventuele volgende uitbarsting niet opnieuw hoeft aan te leggen. Onze eerste stop is het viewpoint bij Hoffstadt Bluffs. Hier kun je een helikoptervlucht boeken. Na rijp beraad – gaan we eerst de visitor centers bezoeken en dan de helikoptervlucht? Willen we uberhaupt wel de helikoptertocht doen? Is hij niet te duur (hij kost voor ons viertjes samen $491, inclusief tax) – besluiten we om de helikoptervlucht toch maar te doen; als we het niet doen krijgen we er later misschien spijt van, er is nu geen wachttijd en het is niet duidelijk hoe dat later op de dag zal zijn.
Er is plek voor vier man in de helikopter (en uiteraard een piloot), dus dat komt mooi uit. Na instructies over de communicatie met elkaar en met de piloot, en het opgeven van ons gewicht voor een goede verdeling (Judith mag naast de piloot; Martin en ik zitten achterin met Marijke tussen ons in) kunnen we instappen. De vlucht duurt 25 minuten maar het lijkt veel sneller te gaan. We volgen eerst een smal stroompje langs een modderbedding. Het ziet er nog kaal uit maar we zien op verschillende plaatsen groepjes wapiti's die hier alweer voldoende eten kunnen vinden.
De helikoptervlucht blijkt de moeite (en het geld) waard te zijn. Niet alleen zie je alles van wat dichterbij, maar vooral de vluchten heen en terug naar de vulkaan geven extra's ten opzichte van het alleen bekijken van de vulkaan vanaf de Visitor Centers. Vanuit de helikopter kun je beter de omvang zien van de vernieling die de modder/lavastroom heeft aangericht na de ontploffing. Je vliegt namelijk eerst een heel stuk over de "rivierbedding". Heel spectaculair. Ook kan je heel goed de nieuw gevormde kegels in de vulkaan zien. Sinds 2004 is de vulkaan weer licht actief en er is al weer een rokend bergje zichtbaar in de vulkaan, dat dagelijks groeit met een hoeveelheid van ongeveer een vrachtwagen puin. De verwachting is dat de vulkaan over z'n 200 jaar weer even hoog is als hij voor de uitbarsting was.
De vulkaan kan je vanuit de Visitor Centers ook heel goed zien en alleen dat beeld al is indrukwekkend genoeg om een bezoek aan Mount St Helens aan te raden.
Mount St. Helens is overigens geen nationaal park maar een nationaal monument. Daarom is onze parkpas niet geldig en moeten we entree betalen. We bezoeken de Visitor Centers van Coldwater Ridge en die van het Johnston Observatory (vernoemd naar de omgekomen geoloog). We luisteren naar een ranger die op een bord laat zien welke van de vulkanen in Noord West Amerika de laatste vierduizend jaar het vaakst zijn uitgebarsten (koploper is Mount St Helens; zie de foto van het bord). Ook kan je door op een plaat te springen je eigen aardbeving registreren. Er zijn elke dag honderden (niet voelbare) aardbevinkjes in dit gebied; het is geologisch gezien nog steeds een zeer onrustig gebied en het wordt dan ook non stop door de nationale geologische dienst in de gaten gehouden.
Al met al is het een zeer boeiende dag. Pas later ontdekken dat we helemaal vergeten zijn om in het Johnston Visitor Center naar de film over de uitbarsting te kijken. Stom, die moeten we dan maar een keer op televisie bekijken. National Geographic schijnt hem regelmatig uit te zenden.
Het is al vier uur geweest als we op weg gaan naar Packwood, waar we zullen overnachten. De route is mooi, weer veel bomen en ook sporen van houtkap, maar ook landbouw.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten